Του Κώστα Χατζηκωνσταντίνου, Καθηγητή Δημόσιου Διεθνούς Δικαίου του Αριστοτέλειου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης
Αποσπάσματα από άρθρο στην εφημερίδα Μακεδονία της 8ης Φεβρουαρίου 2009.
O 20ός αιώνας υπήρξε ένας αιώνας πολέμου, που όμως προκάλεσε τη δημιουργία των κυριοτέρων οικουμενικών ανθρωπιστικών συνθηκών. Οι απαρχές του 21ου αιώνα εμφανίζουν μια εξαιρετικά δυσοίωνη προοπτική και η νομική αλλά και ηθική πρόκληση που σήμερα αντιμετωπίζει η διεθνής κοινότητα είναι η εξεύρεση τρόπων ενασχόλησης με τις νέες μορφές βίας, ενώ ταυτόχρονα συντηρεί και επεκτείνει τα υφιστάμενα μέτρα προστασίας που προβλέπονται από το Διεθνές Δίκαιο, συμπεριλαμβανομένου του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου.
Η νέα παγκόσμια τάξη και η αποδιοργάνωση των πολιτικών οντοτήτων έθεσαν υπό αμφισβήτηση τις αρχές του ανθρωπισμού, της αμεροληψίας και της ουδετερότητας. Οι σύγχρονες συγκρούσεις πολλαπλασίασαν τα προβλήματα αφενός λόγω έλλειψης επιθυμίας εφαρμογής του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου και αφετέρου της ανικανότητας επιβολής του σεβασμού του δικαίου αυτού, ιδίως σε χώρες όπου οι κρατικές δομές βρίσκονται σε διαδικασίες αποσύνθεσης.
Δύο αντίθετες τάσεις χαρακτηρίζουν την ανάπτυξη του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου στα τελευταία πενήντα χρόνια: η αλματώδης ανάπτυξη του και οι τερατώδεις παραβιάσεις του.
Αξίζει να σημειωθεί η αύξουσα σημασία του εθιμικού δικαίου, αφού πολλοί κανόνες που δημιουργήθηκαν για τις διεθνείς ένοπλες συρράξεις κατέστησαν εθιμικό δίκαιο που άρα αφορά και στις μη διεθνείς.
Αξίζει να σημειωθεί η αύξουσα σημασία του εθιμικού δικαίου, αφού πολλοί κανόνες που δημιουργήθηκαν για τις διεθνείς ένοπλες συρράξεις κατέστησαν εθιμικό δίκαιο που άρα αφορά και στις μη διεθνείς.
Το γεγονός ότι οι πλείστες των συγκρούσεων σήμερα είναι εμφύλιες έχει μετατοπίσει το κέντρο βάρους της εφαρμογής του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου.
Το παραδοσιακό Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο στηρίζεται στην προσδοκία της αμοιβαιότητας. Τα τελευταία χρόνια το δίκαιο προσανατολίζεται μάλλον προς τα Ανθρώπινα Δικαιώματα, όπου η απαγόρευση των αντιποίνων στερεί τη σημασία από την αμοιβαιότητα, ιδίως στις μη διεθνείς συρράξεις.
Το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο εισέρχεται σε μία κρίσιμη καμπή της ύπαρξης του. Είναι ενδιαφέρουσα η υπόθεση μιας πιθανής αναθεώρησης του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου για μεγαλύτερη ακρίβεια σε σχέση με τις σύγχρονες ένοπλες συρράξεις, όμως πάντοτε ελλοχεύει ο κίνδυνος από την επανασυζήτηση να προκύψουν θέματα επιτρεπτού της επίθεσης κατά κάποιων - απαγορευμένων σήμερα- αστικών στόχων, που φαίνεται να είναι και η επιθυμία της μοναδικής υπερδύναμης που απέμεινε.
-----
Ο Κώστας Χατζηκωνσταντίνου είναι συγγραφέας πλήθους βιβλίων του Διεθνούς Ανθρωπιστικού Δικαίου:
Επτά +1 προβλήματα για το Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο, εκδ. Ι. Σιδέρης, 2010
Προσεγγίσεις στο Διεθνές Ανθρωπιστικό Δίκαιο, εκδ. Ι. Σιδέρης, 1999
Ο προληπτικός πόλεμος ή η παραχάραξη της λογικής, εκδ. Παπαζήση, 2005
Η υποχθόνια απειλή: Η Σύμβαση της Ottawa για την απαγόρευση των ναρκών κατά προσωπικού, εκδ. Α.Ν. Σάκκουλας, 2002
Το αμφίβολο νομικό καθεστώς των πυρηνικών όπλων, εκδ. Ι. Σιδέρης, 1995
Ανακαλύψτε τα, σε τιμές κάτω των 10 ευρώ στo
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου
Σημείωση: Μόνο ένα μέλος αυτού του ιστολογίου μπορεί να αναρτήσει σχόλιο.