Ο θάνατος του Μπιν Λάντεν από τη σκοπιά του διεθνούς δικαίου

   Τις τελευταίες ημέρες τα μέσα μαζικής ενημέρωσης κατακλύστηκαν με την πληροφορία της δολοφονίας του νούμερο 1 παγκόσμιου τρομοκράτη. Ο ηγέτης της Αλ Κάιντα σκοτώθηκε τα ξημερώματα της 1^ης Μαΐου κατόπιν μιας μυστικής αμερικανικής επιχείρησης στο Πακιστάν. Το διάγγελμα του Αμερικανού Προέδρου ακολούθησαν πανηγυρισμοί χιλιάδων ατόμων.

  “Justice has been done” είπε ο Πρόεδρος των ΗΠΑ. Ίσως αναφερόταν σε κάποιου είδους ηθική δικαιοσύνη για τα θύματα της 11^ης Σεπτεμβρίου. Ωστόσο, από την οπτική γωνία του διεθνούς δικαίου, η δικαιοσύνη δεν αποδίδεται με τη δολοφονία ενός διεθνούς εγκληματία, αλλά με τη σύλληψη και την προσαγωγή του ενώπιον ενός διεθνούς ποινικού δικαστηρίου.

  Θα μπορούσε κάποιος να πει ότι ο πυροβολισμός του Μπιν Λάντεν ήταν αποδεκτός στα πλαίσια του Πολέμου κατά της τρομοκρατίας. Ο πόλεμος δεν απαγορεύεται από το διεθνές δίκαιο σε περιπτώσεις νόμιμης άμυνας ή απόφασης του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ και ο πόλεμος έχει αναπόφευκτα θύματα.

  Εδώ όμως ερχόμαστε αντιμέτωποι με δύο ζητήματα: Αφενός, κατά πόσο είναι δυνατό ένα κράτος να κηρύξει τον πόλεμο σε μία αφηρημένη έννοια, όπως η τρομοκρατία, ή έστω σε μία τρομοκρατική οργάνωση, δηλαδή σε ένα μη κρατικό δρώντα του διεθνούς συστήματος. Αφετέρου, με το ερωτηματικό αν ο Μπιν Λάντεν ηγούταν ακόμα της Αλ Κάιντα ή αν είχε αποσυρθεί από τη μάχιμη δράση και συνεπώς προστατευόταν από τις διατάξεις περί αμάχου πληθυσμού του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.

  Τέλος, η δολοφονία του Μπιν Λάντεν στο έδαφος του Πακιστάν θέτει και ζητήματα παραβίασης της εθνικής κυριαρχίας της νοτιοασιατικής χώρας. Η αμερικανική επιχείρηση θα ήταν σύμφωνη με το διεθνές δίκαιο μόνο στην περίπτωση που η πακιστανική κυβέρνηση είχε ζητήσει τη βοήθεια των ΗΠΑ. Κάτι τέτοιο ωστόσο δεν είναι ξεκάθαρο ότι υπήρξε.    

  Τα ζητήματα αυτά θέτει το γερμανικό περιοδικό Der Spiegel σε ένα πολύ ενδιαφέρον σχετικό άρθρο. Διαβάστε το εδώ.